ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦ ਨੇੜੇ ਚੀਨ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਡੈਮ, ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਖ਼ੁਲਾਸਾ, ਆਖ਼ਰ ਕੀ ਸੋਚ ਰਿਹੈ ਚੀਨ ?
ਭਾਰਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ LAC 'ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਚੀਨ ਨਾਲ ਸਮੁੱਚੇ ਸਬੰਧ ਆਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ। ਚੀਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
China Building Dam On LAC: ਚੀਨ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਵੀਆਂ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਆਪਣੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਗੰਗਾ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ 'ਤੇ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਡੈਮ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, ਇੱਕ ਹੋਰ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਚਿੱਤਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ LAC ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਸੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ, ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਇੰਟੇਲ ਲੈਬਜ਼ ਦੇ ਭੂ-ਸਥਾਨਕ ਖੁਫੀਆ ਖੋਜਕਰਤਾ ਡੈਮੀਅਨ ਸਾਈਮਨ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਟਵਿੱਟਰ 'ਤੇ ਤਸਵੀਰਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮਈ 2021 ਤੋਂ ਚੀਨ ਨੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਬੁਰੰਗ ਕਾਉਂਟੀ ਵਿੱਚ ਮਾਬਜਾ ਜ਼ਾਂਗਬੋ ਨਦੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਡੈਮ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਮਾਬਜਾ ਜ਼ਾਂਗਬੋ ਨਦੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਘਾਘਰਾ ਜਾਂ ਕਰਨਾਲੀ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਵਹਿੰਦੀ ਹੈ।
Since early 2021, China has been constructing a dam on the Mabja Zangbo river just a few kilometers north of the trijunction border with India & Nepal, while the structure isn't complete, the project will raise concerns regarding China's future control on water in the region pic.twitter.com/XH5xSWirMk
— Damien Symon (@detresfa_) January 19, 2023
ਡੈਮ ਕਿੰਨਾ ਲੰਬਾ ਹੈ?
ਖੋਜਕਰਤਾ ਡੈਮੀਅਨ ਸਾਈਮਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਡੈਮ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਚੀਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭਾਗ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਸਾਈਮਨ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨਵੇਂ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਡੈਮ 350 ਮੀਟਰ ਤੋਂ 400 ਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਾਰੀ ਅਜੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਮਕਸਦ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।" ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਾਈਮਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੇੜੇ ਹੀ ਇਕ ਏਅਰਪੋਰਟ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਡੈਮ ਬਣਾਉਣ ਪਿੱਛੇ ਚੀਨ ਦੀ ਕੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ?
ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਜ਼ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਟ੍ਰਾਈ-ਜੰਕਸ਼ਨ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਅਤੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਰਾਜ ਦੇ ਕਾਲਾਪਾਣੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਥਿਤ ਡੈਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਾਬਜਾ ਜ਼ਾਂਗਬੋ ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਮੋੜਨ ਜਾਂ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡੈਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਨਾਲ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਹੜ੍ਹ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਚੀਨੀ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ
ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਚੀਨ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਯਾਰਲੁੰਗ ਜ਼ਾਂਗਬੋ ਨਦੀ 'ਤੇ ਕਈ ਛੋਟੇ ਡੈਮ ਬਣਾਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਚੀਨ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਨਵੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਯਾਰਲੁੰਗ ਜ਼ਾਂਗਬੋ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ 'ਸੁਪਰ ਡੈਮ' ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਚੀਨ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ?
ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਚੀਨ ਨੇ ਐਲਏਸੀ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜਨਾਂ ਪਿੰਡ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਦਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਵਾਦਤ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਇਲਾਕੇ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰਤੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ LAC 'ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਚੀਨ ਨਾਲ ਸਮੁੱਚੇ ਸਬੰਧ ਆਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਚੀਨੀ ਪੱਖ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਰਹੱਦੀ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ 'ਉਚਿਤ ਥਾਂ' 'ਤੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।