Real and Fake Khoya: ਖੋਏ ‘ਚ ਇੰਝ ਹੁੰਦੀ ਮਿਲਾਵਟ, ਜਾਣੋ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਸਲੀ ਤੇ ਮਿਲਾਵਟੀ ਖੋਏ ‘ਚ ਪਛਾਣ

Fake Mawa: ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੋਏ ਦੀ ਖੂਬ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਖੋਏ ਨੂੰ ਮਾਵਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਠਿਆਈਆਂ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਹੋਰ ਪਕਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਅਸਲੀ-ਨਕਲੀ ਖੋਏ...

( Image Source : Freepik )

Fake Mawa: ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੋਏ ਦੀ ਖੂਬ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਖੋਏ ਨੂੰ ਮਾਵਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਠਿਆਈਆਂ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਹੋਰ ਪਕਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖੋਏ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਾਰੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਖੋਇਆ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਿਲਾਵਟ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚੋਂ ਮਾਵਾ ਜਾਂ ਖੋਆ ਖਰੀਦਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਮਿਲਾਵਟ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਮਾਵਾ ਜਾਂ ਖੋਆ ਅਸਲੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਕਲੀ ਇਹ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।

ਖੋਆ ਜਾਂ ਮਾਵਾ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਵਟ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋਕ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਨਕਲੀ ਖੋਆ (ਮਾਵਾ) ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਦੁੱਧ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲੋਕ ਸਿੰਘਾੜੇ ਦਾ ਆਟਾ, ਆਲੂ ਅਤੇ ਮੈਦਾ ਆਦਿ ਦੀ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਦੁੱਧ ਦੇ ਪਾਊਡਰ ਵਿੱਚ ਬਨਸਪਤੀ ਘਿਓ ਪਾ ਕੇ ਨਕਲੀ ਮਾਵਾ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੁਝ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਘਾਤਕ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

FSSAI ਨੇ ਮਾਵਾ ਜਾਂ ਖੋਆ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਵਤ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਸੁਝਾਏ ਹਨ। ਇਸ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚੋਂ ਖੋਆ (ਮਾਵਾ) ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਅਸਲੀ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਖੋਆ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕ ਚਮਚ ਖੋਆ ਲਓ ਅਤੇ ਉਸ 'ਚ ਇਕ ਕੱਪ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਮਿਲਾ ਲਓ। ਹੁਣ ਇਸ ਵਿੱਚ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਆਇਓਡੀਨ ਪਾਓ ਅਤੇ ਦੇਖੋ ਜੇਕਰ ਆਇਓਡੀਨ ਪਾਉਣ ਨਾਲ ਖੋਏ ਦਾ ਰੰਗ ਨੀਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਯਕੀਨਨ ਮਿਲਾਵਟ ਹੈ। ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਇਓਡੀਨ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਰੰਗ ਨੀਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਅਸਲੀ ਖੋਆ ਹੈ।

ਮਿਲਾਵਟੀ ਖੋਏ (ਮਾਵਾ) ਵਿੱਚ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਰਸਾਇਣਕ ਪਦਾਰਥ ਵੀ ਮਿਲਾਵਟੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਸਲੀ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਖੋਏ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ, ਇੱਕ ਬੀਕਰ ਵਿੱਚ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਖੋਆ ਲਓ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਸਲਫਿਊਰਿਕ ਐਸਿਡ ਮਿਲਾਓ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਦਾ ਰੰਗ ਬੈਂਗਣੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਯਕੀਨਨ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਵਟ ਹੋਈ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਬਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਖੋਆ (ਮਾਵਾ) ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਦੁਕਾਨ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਪਛਾਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਖੋਆ ਅਸਲੀ ਹੈ ਜਾਂ ਮਿਲਾਵਟੀ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਅਸਲੀ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ੇ ਖੋਏ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੀ ਹਥੇਲੀ 'ਤੇ ਰਗੜਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਹ ਤੇਲ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ੁੱਧ ਅਤੇ ਤਾਜਾ ਖੋਇਆ ਮਿਲਾਵਟੀ ਖੋਏ ਨਾਲੋਂ ਹਲਕੇ ਦਾਣੇਦਾਰ ਅਤੇ ਸੁਆਦ ਵਿਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਮਿੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਬਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਖੋਆ ਜਾਂ ਮਾਵਾ ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸਦੇ ਰੰਗ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਇਸਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਅਸਲੀ ਖੋਏ ਦਾ ਰੰਗ ਨਕਲੀ ਖੋਏ ਨਾਲੋਂ ਚਿੱਟਾ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੇਕਰ ਖੋਆ ਮਿਲਾਵਟੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਅਸਲੀ ਖੋਏ ਨਾਲੋਂ ਹਲਕਾ ਪੀਲਾ ਅਤੇ ਗੂੜਾ ਰੰਗ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਕਣ ਵਾਲੇ ਖੋਏ (ਮਾਵਾ) ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਵਟ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਟੁਕੜਾ ਲੈ ਕੇ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘੋਲੋ।

ਜੇਕਰ ਖੋਆ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਰਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਖੋਆ (ਮਾਵਾ) ਅਸਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਮਿਲਾਵਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਜੇਕਰ ਖੋਆ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਦਾਣੇਦਾਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਵੇਗਾ ਤਾਂ ਸਮਝੋ ਇਹ ਮਿਲਾਵਟੀ ਹੈ।