ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ‘ਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿੰਨੇ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਸਕਦੇ? ਜਾਣੋ ਤਾਜ਼ਾ ਫਾਰਮੂਲੇ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੈਬਨਿਟ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਸ਼ਾਮ 6 ਵਜੇ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 20 ਤੋਂ 22 ਨਵੇਂ ਮੰਤਰੀ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਵੇਲੇ 21 ਮੰਤਰੀ, ਸੁਤੰਤਰ ਚਾਰਜ ਵਾਲੇ ਨੌਂ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਤੇ 23 ਕੈਬਨਿਟ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਹਨ। ਜਾਣੋ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਕੇਂਦਰੀ ਕੈਬਨਿਟ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਕੁੱਲ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ 15 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 552 ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 81 ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਆਪਣੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ 28 ਹੋਰ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਨਵੀਂ ਕੈਬਨਿਟ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ
ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਗਠਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਆਰਟੀਕਲ 74, 75 ਤੇ 77 ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਆਰਟੀਕਲ 74 ਅਨੁਸਾਰ, ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦਾ ਗਠਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਰਟੀਕਲ 74 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਥੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਕੌਂਸਲ ਬਣੇਗੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਮੁਖੀ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹੋਣਗੇ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਮਦਦ ਤੇ ਸੁਝਾਅ ਦੇ ਅਧਾਰ ਉਤੇ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਸਹਿਮਤੀ ਦੇਣਗੇ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਧਾਰਾ 75 (1) ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਆਰਟੀਕਲ 77 ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ/ਵਿਭਾਗ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਸਲਾਹ 'ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਸਲਾਹ 'ਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨੀਤੀਗਤ ਮਾਮਲਿਆਂ ਅਤੇ ਆਮ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਬਾਰੇ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਹਰੇਕ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਸਕੱਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਮੰਤਰੀ ਆਪਣੇ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਉਸ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਗੁਪਤਤਾ ਦੀ ਸਹੁੰ ਚੁਕਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਰੁਤਬਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇੱਥੇ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀ-
ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਦਿਆਂ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ
ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ
ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ (ਸੁਤੰਤਰ ਚਾਰਜ)
ਟਾਪ ਹੈਡਲਾਈਨ
ਟ੍ਰੈਂਡਿੰਗ ਟੌਪਿਕ
